विदेश जाने पाकादेखि युवासम्म

काठमाडौ, भदौ १२
मोरङका ५० वर्षे बिमबहादुर भण्डारी बगैंचा हेरचाह गर्ने काममा साउदी अरब जाँदैछन् । उमेर बढी भए पनि छोराको उपचार खर्च जुटाउन साउदी जानुपरेको उनी बताउँछन् ।
‘कान्छो छोरोलाई मुटुको रोग छ । उसको उपचार खर्च कमाउन तीन वर्षलाई विदेश जाँदैछु,’ भण्डारीले  भने, ‘यहाँको कमाइले घर खर्च चलाउनै मुस्किल छ ।’ भण्डारी ग्लोबल एलायन्स म्यानपावरमार्फत साउदी जान लागेका हुन् । एक लाख तिरेर जान लागेका भण्डारी वनस्थलीको एलायन्स टेक्निकल एन्ड रिसर्च सेन्टरका सबैभन्दा पाका व्यक्ति हुन् ।
स्वदेशमा रोजगारीको अवसर नभएपछि वैदेशिक रोजगारीमा युवादेखि पाका उमेरका पनि जान थालेका छन् ।
१९ वर्षका भीमबहादुर घर्ती मलेसिया जाँदैछन् । ‘यहाँ बसेर के काम ? कमाइ पनि हुँदैन । यहाँ बस्नुभन्दा विदेश गएर केही कमाइ गर्न सकियो भने भविष्यलाई सजिलो हुन्छ,’ उनले भने । उनी बालुवाटारको ग्लोबल स्टार म्यानपावरबाट मलेसिया जान लागेका हुन् । एक लाख १० हजार रुपैयाँ तिरेर उनी मलेसियाको इलोक्ट्रोनिक्सन कम्पनीमा काम गर्न जाँदैछन् ।
नुवाकोटकी मिनु तामाङ पाख्रिन अभिमुखीकरण तालिम लिइरहेकी छिन् ।  छोराछोरीलाई राम्रो शिक्षा दिने सपना बोकेर उनी विदेसिँदै छिन् । ‘दुई बच्चा छन् । श्रीमानको कमाइले मात्रै राम्रोसँग पढाउन सकिएन,’ उनले भनिन्, ‘विकल्प नभएपछि विदेश गएर कमाइ गर्ने सोच बनाएकी हुँ ।’ उनका श्रीमान् काठमाडौंमा गाडी चलाउँछन् ।
‘दुई÷तीन वर्ष काम गरेपछि छोराछोरीको पढाइ त राम्रो हुन्छ । हामीले त पढ्न नसकेर दुःख पाइयो,’ उनले भनिन् ।
नवलपरासीकी रिजा रुम्बाको सपना पनि पाख्रिनको भन्दा फरक छैन । उनी पनि ९० हजार तिरेर मलेसियाको इलोक्ट्रोनिक्स कम्पनीमा काम गर्न जाँदैछिन् । ‘ऋण धन जम्मा गरेर मलेसिया जाँदैछांै । यहाँ वmुनै काम पाइएन । पाइए पनि कमाइ राम्रो हुँदैन,’ उनले  भनिन्, ‘विदेशमा केही वर्ष दुःख गरेर राम्रो कमाइ हुन्छ भने किन नजाने ?’
विदेश जान लागेका यी सबैको एउटै सपना छ– विदेशमा गएर राम्रो कमाइ गर्ने र आर्थिक अवस्था सुधार्ने । तर विदेश जान लागेका यी सबै कामदारलाई आफ्नो म्यानपावर एजेन्सीबारे राम्रो ज्ञान छैन । कोही गाउँकै एजेन्टबाट यहाँसम्म आएर पैसा बुझाएका छन् भने कोहीलाई अझै पनि वmुन म्यानपावर एजेन्सीबाट जाँदैछु भन्ने जानकारी छैन ।
बुधबार अभिमुखीकरण तालिम संस्थाको अनुगमनका व्रmममा भेटिँदा वmुनै म्यानपावर एजेन्सीले बढी रकम असुलेको समेत भेटिएको थियो । बढी रकम असुल्ने मेनपावरको वैदेशिक रोजगार विभागका महानिर्देशक पूर्णचन्द्र भट्टराईले नाम टिपेका छन् । 
मलेसिया जाने कामदारले ८० हजारभन्दा बढी तिर्नुपर्दैन् तर अभिमुखीकरण तालिम संस्थामा भेटिएका कामदारले एक लाख १० हजार रुपैयाँसम्म तिरेको भेटिएको थियो । ‘विदेश जानु अहिलेको बाध्यता छ । तर यसमा बेथिति पनि छन्,’ भट्टराई भन्छन्, ‘सुधारको प्रयास भइरहेको छ ।’ 
स्वदेशमा रोजगारीको अवसर नभएपछि विदेसिनेको संख्या दिनदिनै बढ्दो छ । विभागको तथ्यांक अनुसार गत वर्ष तीन लाख ८५ हजार नेपाली वैधानिक रूपमा रोजगारीका लागि विदेसिएका छन् । कामका लागि छिमेकी मुलुक भारत जाने नेपालीको संख्या